Kinoa, Peru, Bolivya, Arjantin, Şili, Ekvador, gibi ülkelerde yetiştirilen, milattan önce 1200’ lü yıllarda yaşayan İnka medeniyetinden bu güne tüketilen bir bitkidir. Kinoa; protein ve lif içerir, ayrıca demir ve potasyum kaynağıdır. Ek olarak yüksek oranda fosfor içermektedir.
Kinoa Nasıl Kullanılır?
Kinoayı kullanmadan 1 saat kadar soğuk suda bekletmek gerekir. Bir bardak kinoayı pişirmek için 2 bardak su kullanılmaktadır. Kinoa çok kısa sürede pişer (yaklaşık 15 dakika).
Kinoa Nerelerde Kullanılır?
Dolmalarda, çorbalarda, salatalarda, keklerde ve tatlılarda, köftelerde, ekmek yapımında, omletlerde, kahvaltıda gevrek olarak ve pane için kullanılabilir.
Kinoa İle İlgili Bilgiler:
Kinoanın 7000 yıl önce And Dağları’ nda yetiştiği bilinmektedir. Orijinal adı: kiin-wa olan kinoa, İnkalılar tarafından kutsal olarak görülmüştür. Birleşmiş Milletler, kinoayı dünyadaki açlığa çözüm olarak nitelemiştir. 2013 yılı, Dünya Kinoa Yılı ilan edilmiştir.
Son yıllarda tüm dünyada tanınan kinoa, şu an en çok Peru ve Bolivya’ da yetişmektedir.
Gluteniçermeyen kinoa, çölyak hastaları ya da buğday alerjisi olan kişiler tarafından tercih edilmektedir. (Ancak buğday türevi ürünlerin olduğu ortamlarda paketlenen ürünler eser miktarda gluten içerebilmektedirler.)
Kinoa Çeşitleri ve Aralarındaki Farklar:
Kinoa’ nın yaklaşık 3.000 çeşidi vardır. En çok yetiştirlen ve en çok tüketilen çeşitleri, beyaz kinoa, kırmızı kinoa ve siyah kinoadır. Ve üçünün karışımı bir kinoa çeşidi de çok tüketilenler arasındadır. Bunlar arasında en çok bayaz kinoa tüketilir ve çeşitlerine göre besin değerleri de farklılık gösterir.
Yapılan çalışmalada, siyah kinoanın diğer iki kinoa çeşidine göre daha az yağlı olduğu ve daha yüksek karoten ve daha yüksek omega-3 içerdiği saptanmıştır. Kırmızı ve siyah kinoanın ise, beyaz kinoa ya göre 2 katı kadar E vitamini içerdiği belirlenmiştir. Son olarak, koyu renkli kinoaların, beyaz renklilere göre daha çok antioksdatif olduğu anlaşılmıştır.
Kinoanın Besin Değerleri:
Kinoa, yüksek besin değerlerine sahip olduğundan dolayı ün yapmıştır.
Kinoa diğer tahıllarla karşılaştırıldığında, lif, sağlıklı yağlar, vitamin, mineral ve protein açısından daha zengindir.
100 gram için (Pişirilmeden)
Enerji: 334 Kcal
Lif: 42,52 gram
Protein: 13,67 gram
Ayrıca, çeşitli miktarlarda kalsiyum, fosfor, potasyum, magnezyum, çinko, demir, bakır, krom ve manganez içermektedir.
Kinoanın besin değerleri, günlük besin ihtiyaçları açısından kinoa kullanımının faydalı olacağını göstermektedir. Diyet yapan kişiler için, vitamin, mineral ve lif ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri bir gıda olduğu anlaşılmaktadır.
Protein Açısından Kinoa:
Proteinler, vücudun ürettiği ve üremediği aminoasitlerden meydana gelir. Vücudun üretemediği 9 çeşit aminoasit vardır. Bu aminoasitler beslenme ile vücuda girerler. Bahsedilen 9 çeşit aminoasit tam protein içeren gıdalarda bulunur. Bu sebeple kinoa tüketmek ile vücudun ihtiyaç duyduğu, 9 çeşit aminoasit karşılanır. Hayvansal gıdalardan farklı olarak, 9 çeşit protein içeren kinoa, bitkisel diğer gıdalardan ayrılmış olur.
Kinoanın bilhassa; sistein, metionin, lizin gibi; bitkisel ürünlerde az bulunan ya da hiç rastlanmayan amino asitleri içerdiği belirlenmiştir.
Kinoa Sağlığa Faydalı Bileşenler İçerir Mi?
Kinoa, vücutta antioksidan görevi üstlenen, vücuda zarar veren serbest radikalleri yok eden; fenolik asit, flavanoid, saponin ve betasiyanin gibi bileşenler ihtiva eder. Peru’da gerçekleştirilen ve 10 farklı tahıl arasında yapılan antioksidan araştırmasında; %86 anti oksidatif özelliklere sahip olduğu için kinoa ilk sıradadır. Tüm kinoa çeşitlerinin antioksidatif özelliklere sahip olduğu bilinmektedir, anti oksidatif özellikleri en fazla ihtiva eden kinoa çeşidi siyah kinoadır, arkasından ise kırmızı kinoa gelir.
Araştırmalar, kinoanın tüketilmesiyle vücutta antioksidatif etkileri göstereceğini garanti eder nitelikte değildir. Bu açıdan, yapılan araştırmalarda, 6 hafta boyunca 25 g. kinoa tüketen kişilerde önemli bi antioksidan olan glutatyon seviyesinde %7 artış olduğu saptanmıştır.
Bir araştırmada, 6 hafta boyunca günde 50 g. kinoa tüketen bir kişinin; toplam kolesterol, trigliserid ve LDL oranlarının azaldığı gözlemlenmiştir. Ayrıca, faydalı kolesterol olarak bilinen HDL seviyesinde az oranda düşüşe neden olduğu da belirlenmiştir.
Ayrıca, kinoanın acı olmasına neden olan saponin, antioksidan vazifesi üstlenerek inflamasyonların gelişmesine engellediği düşünülmektedir.